Koeverkeer? Files en stoplichten in een koeienstal? Klinkt dwaas, en dat is het natuurlijk ook. Toch moet ook het verkeer in de stal worden geregeld. De term koeverkeer gaat over koeien die zich in de stal gemakkelijk en vlot verplaatsen. Hiermee vinden ze het natuurlijke ritme van rusten en herkauwen, drinken, vreten en melken.
Het koeverkeer bepaalt de juiste route en routine van de koe. Goed geregeld koeverkeer levert rust op in de stal, 24 uur per dag.
Koeverkeer begint met voldoende ruimte voor de dieren om zich door de stal heen te bewegen. Een ligboxen stal gebouwd in 1980 is voor de moderne koe te krap: deze stallen hebben ongeveer 2.20 meter tussen de boxen, 2.75 meter achter het voerhek, en doorsteken van 2.20 meter met daarin dan ook nog eens een betonnen waterbak. In de moderne melkveehouderij, zo’n 40 jaar na het ontstaan van de ligboxenstal, weten we dat meer ruimte beter is voor de koe. Daar waar de stal te krap is worden de dieren belemmerd in hun dagelijkse routine, zeker de ranglage dieren in de koppel.
Door de koeien meer ruimte te geven verhoogt de melkveehouder zijn opbrengst. Dit klinkt tegenstrijdig; meer ruimte voor de dieren betekent immers minder koeien in de stal. Dit is zeker niet negatief. Als een koe door meer ruimte in de stal 5% beter presteert, behaalt de melkveehouder nog steeds dezelfde bedrijfsproductie met 5% minder koeien. Hierdoor benut de melkveehouder zijn fosfaatruimte en werktijd beter.
Een belangrijk aspect van het koeverkeer is het leiden van het verkeer over de juiste beschikbare wegen en looproutes. Bij het gebruik van een melkrobot kiest de melkveehouder of de koeien zelf de route naar de melkrobot bepalen of dat ze hierin door selectiepoorten gestuurd worden: vrij koeverkeer of gestuurd koeverkeer. Bij gebruik van een melkstal is deze keuze niet van toepassing.
In iedere stal wordt de routing bepaald met hekwerk. Dit is vaak een behoorlijk karwei. Hekken moeten losgemaakt, omgezet en weer vastgemaakt. In de ligboxenstal van 1980 werkte dit met hekken die simpel scharnierden op een pen, en met een andere pen of ketting werden vastgezet. Dat werkte … maar het kan handiger.
Een modern draaiend hek heeft soepel lopende en verstelbare scharnierpunten. Het hek hangt dan ook altijd recht. Met een slimme sluiting opent of sluit de veehouder het hek met één handeling. Een uitschuifbaar afscheidingshek past, door zijn flexibele lengtemaat, altijd. Bij langere hekken, 4 meter of langer, wordt een steunwiel toegepast. Hierdoor rolt het hek gemakkelijk. Als alternatief wordt een schoorset gebruikt. Alles om er voor te zorgen dat het hek met weinig tijd en arbeid bediend kan worden.
Ook als er geen ruimte genoeg is voor een draaiend afscheidingshek zijn er oplossingen te bedenken. Vaak is er wel ruimte naar boven toe. Een optrekhek beweegt naar boven en wordt gemakkelijk en ‘gewichtsloos’ bediend door een balansgewicht. Geen draaicirkel en dus geen koeien die in het pad staan.
Toppunt is het elektrische optrekhek, de Autolift, op afstand met een app te bedienen. Zonder dat de melkveehouder naar het hek toe hoeft te lopen, wordt het hek omgezet. Door in de app een aantal hekken te groeperen is het zelfs mogelijk om een hele configuratie aan hekken met één druk op knop handig om te zetten. Zo wordt het koeverkeer van de toekomst georganiseerd.
Elke melkveehouder streeft naar een efficiënte bedrijfsvoering. Met het groter worden van de veestapel komt ook meer arbeid en wordt het steeds belangrijker om deze handiger in te richten. Automatisering is de afgelopen jaren steeds normaler geworden: robot melken, automatisch voeren en automatisch voer aanschuiven. Met het ‘oude koeverkeer’ kon nog wel eens een opstopping ontstaan. Met de moderne invulling staan alle lichten op groen!