De prestaties op Bøgeskovgaard bij Brørup zijn bijna geëxplodeerd sinds melkveehouder Gert Trøst Hansen vorig jaar, als de eerste Deen, Dual Waterbedden (Amerikaanse DCC Waterbedden) installeerde. Eerst voor de pas afgekalfde koeien en de droge koeien, en ongeveer drie maanden geleden voor alle melkgevende dieren.
Door Tenna Bang (Gepubliceerd in Effektiv Landbrug)
Het lijkt bijna een advertentie waarvoor een acteur is gevraagd om reclame te maken, maar dat is niet het geval. Het gaat hier om een tevreden melkveehouder in het zuidelijke deel van Denemarken die alleen voor zichzelf kan spreken en nu de derde partij waterbedden voor zijn koeien heeft besteld - gewoon omdat ze werken. Deze melkveehouder is Gert Trøst Hansen, die in januari 2018 de exploitatie van Bøgeskovgaard bij Brørup overnam.
Ruim 200 voornamelijk roodbonte koeien, die geleidelijk worden vervangen door zwartbonte dieren, vullen de grote schuur, die op den duur ook de droge koeien en een deel van de vaarzen gaat huisvesten. Anderhalf jaar na het begin is al een tweede bedrijf aangekocht. Een bedrijf waar nu 135 koeien worden gemolken, maar waar op termijn alle jongvee en droge koeien gehuisvest worden, terwijl Bøgeskovgaard alle melkkoeien zal herbergen.
De eerste tijd in Bøgeskovgaard ervoer hij als zeer frustrerend, omdat de matrassen zo versleten waren dat de koeien zo goed als op het kale beton lagen. Gert Trøst Hansen experimenteerde met ligboxen met mos en het werkte prima, maar het celgetal steeg naar grote hoogte. Zand was geen optie, omdat de drijfmest wordt geleverd aan een biogasinstallatie. Nieuwe matrassen waren ook niet aan de orde, omdat Gert Trøst Hansen geen product kon vinden wat aan zijn eisen voor duurzaamheid kan voldoen. Gefrustreerd over waar zijn koeien dan wel op zouden moeten liggen, nam Gert Trøst Hansen contact op met een paar Amerikaanse vrienden die hij ontmoette tijdens een studiereis naar Canada in 2009. "Ik vroeg hen wat ik het beste kon doen. Eén van de veehouders had 20 jaar geleden waterbedden geïnstalleerd, en die waren nog altijd in gebruik." Gert Trøst Hansen zocht en vond de waterbedden meteen op Google en op YouTube.
Vorig jaar in mei installeerde Gert Trøst Hansen, als eerste in Denemarken, de Amerikaanse DCC Waterbedden voor verse en voor droge koeien. In totaal 54 ligplaatsen om ervaring op te doen met het gebruik van de waterbedden. "Ik had een filmpje op YouTube gezien, waarin te zien is dat ze niet lek te krijgen zijn, zelfs als je er met een vork op in steekt. Ik heb drie mannen verzameld en samen hebben we er met vorken op los gestoken, maar er gebeurde niks", glimlacht de jonge veehouder. De eerste test was geslaagd en tegelijkertijd toonden de verse en droge koeien dat ze graag op de waterbedden lagen.
Bøkkesovgaard zag dat de koeien op de waterbedden beter in de box lagen. "De koeien steken de poten niet in de buurbox, liggen niet schuin in de box en niet tegen de ligboxafscheiding", zegt Gert Trøst Hansen. Verrassend genoeg was hittestress in de ligbox afgelopen zomer ook geen probleem, wel de hitte aan het voerhek. "Het was duidelijk te zien dat wanneer de dieren op de waterbedden lagen, ze van de hitte af konden komen", zegt hij.
Door de positieve ervaringen bij de droge en de verse koeien werd in mei van dit jaar besloten ook voor de rest van de melkkoeien waterbedden te installeren. Dit werd uitgevoerd terwijl de koeien in de stal liepen. "De matten waren gescheurd toen de waterbedden geïnstalleerd werden. We moesten de bedden snel met water vullen, zo gedreven waren de dieren om ze in gebruik te nemen. Er stonden telkens een paar koeien te wachten.", lacht Gert Trøst Hansen. Het was duidelijk dat de waterbedden meteen favoriet waren.
De productie heeft een forse stijging laten zien, een stijging die een beetje onwerkelijk is voor de jonge melkveehouder. Hij schudt glimlachend zijn hoofd, terwijl hij vertelt dat de koeien van een productie van 9.800 kilogram ECM kwamen en nu 11.000 kilogram ECM bereiken. "Ik heb niets veranderd, behalve dat ze nu op waterbedden liggen. De kosten per koeien zijn nog steeds hetzelfde, 42 Kronen per koe, per dag." zegt Gert Trøst Hansen. Een gemiddelde productie van nu 33,6 kilo per koe per dag, 4 kilo meer door de waterbedden, klinkt als muziek in de oren van Gert Trøst Hansen. En zelfs dagelijkse melkintervallen van 11 en 13 uur. Het zijn vooral de oudere koeien die volop profiteren van de waterbedden, en volgens de berekening van Gert Trøst Hansen is een productie van 12.800 kg ECM in de nabije toekomst haalbaar.
Drukpunten en kale of beschadigde hakken zijn verleden tijd sinds de intrede van de waterbedden op Bøgeskovgaard."Zij daar", zegt Gert Trøst Hansen, wijzend naar een van de koeien, "heeft altijd een dikke hak gehad, maar dat is nu over. En bij die koe ook." De oudere generatie koeien is er duidelijk op vooruitgegaan. Koeien zonder pijnlijke poten en hakken mogen gezien worden in de melkstal! "En zij geeft nu 70 kilo melk per dag.", zegt Gert Trøst Hansen, "Bij het poot bekappen van de veestapel ervaren we ook de verandering; veel minder beschadigingen, veel plezieriger." zegt Gert Trøst Hansen.
In Bøgeskovgaard heeft Gert Trøst Hansen een significante verandering in het gedrag van de koppel ervaren sinds in mei alle dieren op waterbedden kunnen liggen. "Als ik 's avonds mijn ronde doe, liggen ze allemaal zoals tevoren, maar overdag is er een veel natuurlijker gedrag in de stal. Voorheen deden ze alles tegelijkertijd en lagen ze waarschijnlijk meer uit noodzaak dan uit wens", legt Gert Trøst Hansen uit, "Het is veel rustiger in de stal."
Ondanks de nog maar korte periode met waterbedden bij de melkkoeien hebben het verbeterde beenwerk en het veranderde koppelgedrag de vruchtbaarheid in de kudde positief beïnvloed. Gert Trøst Hansen is van mening dat de koeien duidelijker laten zien welke dieren tochtig zijn en dat de koeien sneller een goed ritme hebben na het kalven. Dit heeft geresulteerd in een hoger drachtigheidspercentage na eerste inseminatie."Dit komt duidelijk doordat de koeien nu beter in balans zijn. Het beenwerk is beter en door het veranderende koppelgedrag bewegen ze meer", legt Gert uit.
Een DCC-waterbed kost DKK 1.600 plus installatie door het bedrijf Grotrian A / S, een Deense importeur van de Amerikaanse waterbedden. "Een stijging van 4 kg per koe genereert een extra inkomen van 3.500 DKK per koe per jaar, dus de investering is na zes maanden terugbetaald", volgens Gert Trøst Hansent. Bovendien zijn er de andere positieve economische voordelen, zoals betere hakken en benen, betere voortplanting, enzovoort. De jonge melkveehouder heeft in zijn begroting een levensduur van 15-jaar voor de waterbedden geschat, wetende dat de waterbedden die in de jaren 1990 in de Verenigde Staten zijn gelegd, nog steeds in gebruik zijn. "Als ze 15 jaar meegaan, kost een waterbed inclusief montage me 66 øre per dag per koe", stelt Gert Trøst Hansen.
Het duurt niet lang meer voordat Bøgeskovgaard opnieuw wordt ingericht, waarbij de verse dieren en de droge koeien naar het andere bedrijf verhuizen, terwijl de 135 melkkoeien die daar nu nog lopen naar Bøgeskovgaard komen. Daarom moeten er nu afkalfboxen en gewone boxen worden gemaakt, waarin natuurlijk waterbedden geïnstalleerd gaan worden. "Ik kan niets negatiefs zeggen over de waterbedden. Eén van mijn medewerkers vindt het moeilijker de waterbedden schoon te krabben omdat ze bewegen, maar dat is mij niet opgevallen", zegt Gert Trøst Hansen. De waterbedden worden één keer per week bestrooid met gemalen stro en gedroogde kalk, tegen twee keer per week bij de oude matrassen. Gert Trøst Hansen ervaart schonere stallen dan voorheen, omdat urine- en melkresten van het waterbed aflopen.